Historie kerk, Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen
De buurtschap Loil behoorde aanvankelijk tot de St. Martinusparochie in Didam.
Tegen het einde van de negentiende eeuw werd de Waterstaatskerk in Didam echter te klein en werden twee nieuwe parochies opgericht: in 1910 de Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Loil en in 1911 de H. Antonius van Paduaparochie in Dijk.
In Loil werd al in 1909 grond aangekocht voor de bouw van de nieuwe kerk. De kerk werd gebouwd naar ontwerp van de architect M. Rietbergen uit Utrecht. Het werk werd gegund aan de firma H.J.A. Etmans uit Utrecht. Het aanbestedingsbedrag bedroeg 48.257 gulden. Op 24 mei 1910 werd officieel de eerste steen gelegd door pastoor G. Reuvekamp uit Didam.De bouwpastoor van de nieuwe kerk was Ph. J.J. Inden, toen kapelaan in Groessen. De kerk werd nog datzelfde jaar, op 14 november 1910, plechtig geconsacreerd door Mgr. Henricus van de Wetering, aartsbisschop van Utrecht. De bouwkosten werden uiteindelijk door meerwerk 66.081,43 gulden.
Verbouwingen
In 1925 is de kerk verbouwd. Het houten gewelf werd vervangen door een stenen gewelf en de huidige ingangspartij werd verbouwd. Aannemersbedrijf Berendsen uit Loil voerde de werkzaamheden uit. In datzelfde jaar werd in Loil een zusterklooster gebouwd voor de zusters van Jezus Maria Jozef (JMJ). Zij gingen de meisjesschool leiden. Het klooster werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog door oorlogsgeweld vernietigd. De zusters JMJ bleven tot 1 april 1950 in Loil, tot ze door de congregatie werden teruggeroepen.
In de jaren zestig is, na Vaticanum II, het liturgisch centrum heringericht. In 1965 werd onder het pastoraat van pastoor Boss het oude hoofdaltaar ontmanteld. De materialen hiervan werden gebruikt om het tabernakel te verplaatsen. Ook de zijaltaren verdwenen en er werd een Mariakapel gemaakt. Ook werd de huidige eucharistietafel geplaatst. De communiebank werd ontmanteld.
In 1990 is er een aula gerealiseerd om de overledenen in de kerk te kunnen opbaren. In 1993 volgde een grote restauratie aan het dak van de kerk, waarbij de leien zijn vervangen. De gelden hiervoor werden door middel van diverse acties bij elkaar gebracht. In 2010 werd de Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen onderdeel van de Heilige Gabriëlparochie.
Inrichting
De kerk in Loil was oorspronkelijk voorzien van een neogotische inrichting, In 1965 onderging het liturgisch centrum een ingrijpende wijziging. Het hoogaltaar en de zijaltaren verdwenen. Wat nog resteert van de oude inrichting is het doopvont, een monumentale Piëta en een aantal figuratieve glas-in-loodramen.
Een aantal voorwerpen heeft een min of meer autonome kunsthistorische waarde. Zij zijn gemaakt door bekende kunstenaars uit de twintigste eeuw, zoals het Mariabeeld door Steph Uiterwaal en het glas-in-loodraam in de apsis door Abraham Stokhof de Jong. Aparte vermeldingen verdienen de kruiswegstaties, geschilderd dor de Utrechtse kunstenaar Bernardus Dons.
Tenslotte is er een aantal objecten dat voor de lokale kerkgeschiedenis van belang is, zoals de gedenkstenen, het vaandel van de RK Boerenbond in Loil, de oorkonde ter herinnering aan de stichting van de Mariakapel, de maquette van de kerk en het schilderij ‘de Loilse Nachtwacht. De laatste twee objecten zijn vervaardigd ten goede van de ‘actie kerkdak’ in 1993.
Mariakapel
Na de Tweede Wereldoorlog schonken de parochianen van Loil, uit dankbaarheid dat hen verder leed bespaard was gebleven, geld voor de bouw van een Mariakapel. De kapel werd ontworpen door architect W. van den Kerkhof uit Eindhoven en de eerste steen werd gelegd op 28 juli 1947. Op 26 oktober van datzelfde jaar was de plechtige inzegening. In de loop der jaren raakte de kapel steeds meer in verval. Uiteindelijk werd in 1973 het besluit genomen de kapel af te breken en het park werd aan de gemeente verkocht.
